Monday, February 29, 2016

सरितेचें चरित


करिते का कधिं खंत
सरिता करिते का कधिं खंत ? ll ध्रु ० ll

रांगत लोळत दौडत घोळत
कडेकपारींतुनी खळाळत
                       आक्रमिते निज पंथ ll १ ll

फुलो चांदणें, असो ग्रीष्मदिन
असो तमिस्त्रा ढगाळ भीषण
                    समान शिशिर वसंत ! ll २ ll

कुणीं आणिली घागर मृण्मय
पखाल किंवा कलश हिरण्मय
                            पहावया न उसंत ll ३ ll

करोत मज्जन रूप-यौवना,
दुर्जन, सज्जन, जरठ, अंगना
                         असो रंक धनवंत ! ll ४ ll

करोत कोणी अस्थि-विसर्जन
ताबुत किंवा देव गजानन;
                        स्वागतशील उदंत ! ll ५ ll

मरुभूमींतुन दहनभूमींतुन
गात चालली एकच गायन
                       'करुं जग शोभावंत !' ll ६ ll

भेदभाव परि निर्मुनि; मानव
होई दानव; तरंगिणी लव
                           गणी न हंस तरंत ll ७ ll

असें संतसम जीवित आंखुन
आसमंत ही करीत पावन
वरितें सिंधु अनंत
            सरिता विश्रुत-चरित दिगंत. ll ८ ll

— यशवंत (१-३-१९३६)

आठवते ना


आठवते ना-
ओढयाकाठी अपुल्या घरची
गाय घेऊनी धावत होतो
चरावयाला सोडूनिया तिज
पारंब्यावर लोंबत होतो !
आठवते ना-
डोहामधले स्वैर डूंबणे
अंगावरचे ओले कपडे
अंगावरती तसेच सुकणे,
सुकता कपडे पुन्हा पोहणे

आठवते ना-
करवंदाचा चीक बिलगता
बोटे अपुली बसली चिकटून
अन कैऱ्यांच्या दिवसामध्ये
हातकातडीं गेली सोलून
आठवते ना-
हातामध्ये हात घालुनी
अर्धा डोंगर गेलो चढूनी
वर्गामधल्या गोष्टी बोलत
उन्हात फिरलो शेतांमधूनी

मला तरी नित आठवते गा
आठवते ते फुलते जीवन
आक्रसलेल्या चाळीमध्ये
उबगुनी जाता देह आणि मन

– वि. म. कुलकर्णी